Zakończona w 2022 r. ewaluacja działalności naukowej w latach 2017-2021 wzbudziła szereg krytycznych komentarzy w środowisku akademickim. Z uwagi na potrzebę eliminacji słabych stron procesu ewaluacyjnego, Komitety Naukowe Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych Polskiej Akademii Nauk zwracają uwagę na najistotniejsze powody do krytyki
- Zmiana kryteriów oceny w okresie ewaluacyjnym, znajdująca wyraz w często zmieniających się rozporządzeniach Ministra Edukacji i Nauki.
- Kryterium III „wpływ działalności naukowej na funkcjonowanie społeczeństwa i gospodarki” jest wyjątkowo trudne do zastosowania w przypadku nauk humanistycznych i społecznych. Niesie ze sobą ryzyko znacznej uznaniowości ocen eksperckich, a w odniesieniu do oceny wpływu nauk humanistycznych na gospodarkę jest wręcz nieadekwatne.
- W niedostatecznym stopniu wzięto pod uwagę wyzwania metodyczne szczególnie istotne dla nauk humanistycznych i społecznych. Rezultatem tego były między innymi: sztywne stosowanie danych bibliometrycznych, niedocenianie monografii, traktowanie jako referencyjnej bazy Scopus, będącej własnością jednego z wydawnictw naukowych, marginalizowanie innych niż anglojęzyczne publikacji obcojęzycznych, a także publikacji polskojęzycznych.
Najistotniejszym postulatem wypływającym z powyższych spostrzeżeń jest zapewnienie stałości kryteriów oceny w okresie podlegającym ewaluacji. Kryteria te należy wypracować z udziałem szerokiej reprezentacji środowisk naukowych oraz podać do wiadomości przed rozpoczęciem procesu ewaluacyjnego. Należy zauważyć, że od roku trwa nowy okres ewaluacyjny, a dotychczasowe kryteria nie uległy modyfikacji.
Kluczowym postulatem jest uznanie fundamentalnej jakościowej różnicy między naukami humanistycznymi i społecznymi a naukami przyrodniczymi i ścisłymi. Znajduje ona wyraz w angielskich terminach „Arts” i „Sciences”, podczas gdy zanika ona w polskim słowie „nauka”. Uznanie tej różnicy powinno znaleźć odbicie w procedurze ewaluacyjnej między innymi poprzez rozróżnienie i docenienie specyfiki oddziaływania nauk społecznych i humanistycznych na debatę publiczną i funkcjonowanie społeczeństwa oraz uwzględnienie odrębnych dla tych nauk wzorców publikacyjnych.
Komitety naukowe Wydziału I PAN popierające uchwałę:
- Komitet Nauk Demograficznych PAN
- Komitet Nauk o Kulturze Antycznej PAN